Schade aan de auto tijdens proefrit, wie moet dat betalen?

Jaarlijks worden ca. 400.000 auto’s verkocht in Nederland. Veel kopers maken eerst een proefrit alvorens over te gaan tot definitieve aankoop. Maar hoe zit het als er tijdens de proefrit iets fout gaat? Wie is er dan aansprakelijk voor de schade aan de auto?

Hierover deed de Rechtbank Noord-Holland op 24 november 2021 een belangrijke uitspraak.

Aansprakelijkheid bestuurder

In deze uitspraak draait het om een autobedrijf (Verkoper) dat een sales event hield. Koper heeft een proefrit gemaakt met een auto. Tijdens deze proefrit verloor Koper de macht over het stuur, waardoor hij tegen een paal in de berm reed met aardig wat schade aan de voorzijde van de auto tot gevolg.

Verkoper stelt dat er sprake is van een bruikleenovereenkomst en Koper dat door de schade aan de auto te veroorzaken, niet heeft voldaan aan zijn verplichting om de auto weer in goede staat aan Verkoper terug te geven. Verkoper stelt Koper daarom aansprakelijk voor de schade begroot op € 10.171,98.

Koper voert verweer door te stellen dat er geen sprake is van een bruikleenovereenkomst. Ook vindt hij dat Verkoper een passende verzekering had moeten afsluiten.

Verkoper betoogt dat sprake is van een bruikleenovereenkomst (artikel 7A:1777 BW e.v.): ‘Bruikleening is eene overeenkomst, waarbij de ene partij aan de andere eene zaak om niet ten gebruike geeft, onder voorwaarde dat degene die deze zaak ontvangt, dezelve, na daarvan gebruik te hebben gemaakt, of na bepaalden tijd, zal terug geven.’ Van bruikleen is, volgens Koper, enkel sprake in het geval van vriendendiensten.

De rechtbank gaat hier niet in mee. Vaststaat dat Koper de auto op enig moment mocht meenemen voor een proefrit en dat hij hiervoor niet hoefde te betalen. De rechtbank overweegt dat hierdoor sprake is van een overeenkomst van bruikleen, ook al is dat niet expliciet tussen partijen besproken of overeengekomen. Uit vaste rechtspraak volgt dat een dergelijke overeenkomst niet per se schriftelijk hoeft te worden vastgelegd en dat partijen zich ook niet bewust hoeven te zijn van de kwalificatie van de overeenkomst. Het recht kwalificeert een dergelijke partijhandeling als bruikleen, ongeacht of partijen dat rechtsgevolg hebben gewild of voorzien.

Nu vaststaat dat sprake is van een bruikleenovereenkomst, had Koper als een goed huisvader voor de bewaring en het behoud van de geleende zaak zorg moeten dragen (artikel 7A:1781 BW). Aan deze verplichting heeft Koper niet voldaan, aangezien hij de macht over het stuur is verloren en vervolgens tegen een paal is gereden. Koper is daarmee aansprakelijk voor de schade die Verkoper heeft geleden, tenzij de tekortkoming Koper niet kan worden toegerekend.

Verder stelt Koper dat hij niet gehouden is de schade te vergoeden, omdat Verkoper zich niet als professioneel autodealer heeft gedragen. Verkoper had een passende verzekering moeten afsluiten, zodat de auto verzekerd zou zijn tegen de schade die ontstond tijdens de proefrit, aldus Koper. De rechtbank gaat hier niet in mee en overweegt dat vaststaat dat de auto WA was verzekerd. Daarmee was sprake van een passende verzekering. Ook het feit dat het, volgens Koper, in de branche gebruikelijk zou zijn om auto’s casco te verzekeren, doet hier niet aan af.

De rechtbank komt daarom tot de conclusie dat Koper aansprakelijk is voor de schade die Verkoper heeft geleden en veroordeelt Koper tot betaling van € 10.171,98.

Wat kunt u hiertegen doen?

Het verzekeren van het WA-risico van een auto is een wettelijke verplichting. Bij het maken van een proefrit mag je ervan uitgaan, dat de auto verzekerd is voor het aansprakelijkheidsdeel (schade toegebracht aan anderen). U kunt zelf controleren op de website van het RDW www.rdw.nl, aan de hand van het kenteken, of de auto WA verzekerd is. De meest autobedrijven zullen de auto’s uit de handelsvoorraad ook casco (tegen schade aan de auto zelf) verzekerd hebben. Maar ga hier niet vanuit! Vraag vooraf of de auto casco verzekerd is en of de verzekering ook uw belangen dekt zodat u niet met een vervelende claim wordt geconfronteerd. Nog beter is het om dit schriftelijk overeen te komen. Wil het autobedrijf dat niet, dan kunt u de auto beter laten staan.

Maar ook als u van een particulier koopt, is het zaak om goede afspraken te maken. Is de auto niet wa-casco verzekerd, bedenk dan goed dat u een risico loopt als u toch in de auto gaat rijden.

En natuurlijk blijft het ook altijd een risico als u een auto van iemand leent! Ook dan wordt u geacht de auto weer ‘heel’ terug te brengen. Doet u dat niet, dan bent u aansprakelijk voor de schade. En deze schade dekt uw aansprakelijkheidsverzekering niet. Schade veroorzaakt met en door motorrijtuigen is hierop niet verzekerd! Leen (en huur) dus geen auto die niet wa + casco (allrisk) verzekerd is!